Nhiều người dân nghĩ rằng “có sổ đỏ là chắc chắn được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất”. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng vậy.
Luật Đất đai 2024 đã quy định rõ các trường hợp thu hồi đất không được bồi thường, tùy theo nguồn gốc đất, mục đích sử dụng và hành vi vi phạm của người sử dụng đất.
Việc hiểu rõ các quy định này giúp người dân chủ động bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tránh tranh chấp không đáng có khi bị thu hồi đất.
⚖️ Cơ Sở Pháp Lý Về Bồi Thường Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất
Theo Luật Đất đai 2024, khi Nhà nước thu hồi đất vì các mục đích:
-
Quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng;
-
Phát triển kinh tế – xã hội;
-
Hoặc do vi phạm pháp luật đất đai;
người sử dụng đất chỉ được bồi thường nếu có quyền sử dụng đất hợp pháp và việc sử dụng phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt.
👉 Ngược lại, nếu sử dụng sai mục đích, lấn chiếm hoặc vi phạm hành chính, người dân sẽ không được bồi thường về đất – và trong nhiều trường hợp, cũng không được bồi thường tài sản trên đất.
🚫 Các Trường Hợp Thu Hồi Đất Không Được Bồi Thường Theo Luật Đất Đai 2024
1️⃣ Đất bị thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai
Người sử dụng đất không được bồi thường khi rơi vào một trong các trường hợp sau:
-
Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao hoặc cho thuê;
-
Cố tình hủy hoại đất hoặc làm thay đổi mục đích sử dụng trái phép;
-
Chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp, góp vốn trái quy định;
-
Không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước sau nhiều lần bị nhắc nhở.
📌 Ví dụ:
Ông A được giao đất nông nghiệp nhưng tự ý xây quán cà phê. Khi Nhà nước thu hồi để làm đường, ông A không được bồi thường về đất, và cả công trình xây trái phép cũng không được đền bù.
2️⃣ Đất lấn, chiếm hoặc sử dụng không hợp pháp
Theo Điều 82 Luật Đất đai 2024, đất lấn chiếm sau ngày 1/7/2004 sẽ không được bồi thường khi bị thu hồi.
Tuy nhiên, nếu lấn chiếm trước 1/7/2004 và người dân sử dụng ổn định, không tranh chấp, chính quyền có thể xem xét cấp sổ đỏ bổ sung hoặc hỗ trợ bồi thường một phần tài sản trên đất.
📌 Ví dụ:
Gia đình ông B mở rộng chuồng trại ra phần đất công sau năm 2010. Khi Nhà nước thu hồi, phần đất này không được bồi thường vì là đất lấn chiếm trái phép.
3️⃣ Đất được giao, cho thuê không thu tiền sử dụng
Đây là các loại đất như:
-
Đất xây trụ sở, công trình công cộng;
-
Đất nông nghiệp cho hộ nghèo, đất rừng phòng hộ;
-
Đất thuộc cơ quan, tổ chức Nhà nước được giao quản lý.
Những trường hợp này không được bồi thường về đất khi thu hồi, do không phải quyền sử dụng đất tư nhân.
Tuy nhiên, nếu có tài sản hợp pháp trên đất (như cây trồng, công trình được cấp phép), người dân vẫn được bồi thường phần tài sản đó.
4️⃣ Đất hết thời hạn sử dụng mà không được gia hạn
Khi hết thời hạn giao hoặc thuê đất mà không được Nhà nước gia hạn, người sử dụng phải trả lại đất và không được bồi thường.
Trường hợp này thường xảy ra ở các dự án đầu tư chậm tiến độ, đất bỏ hoang, hoặc không sử dụng đúng cam kết.
Tài sản hợp pháp trên đất (nếu có) có thể được xem xét hỗ trợ.
5️⃣ Đất bị thu hồi vì an ninh – quốc phòng hoặc vi phạm hành chính
Khi thu hồi để:
-
Phục vụ an ninh, quốc phòng;
-
Phòng chống thiên tai;
-
Xử lý vi phạm hành chính (như xây dựng trái phép, lấn chiếm hành lang an toàn);
người dân không được bồi thường về đất.
Các công trình vi phạm cũng có thể bị tháo dỡ mà không đền bù.
❓ Vì Sao Có Sổ Đỏ Nhưng Vẫn Không Được Bồi Thường?
Nhiều người thắc mắc: “Tôi có sổ đỏ rồi, sao Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường?”
👉 Có sổ đỏ chỉ chứng minh quyền sử dụng đất tại thời điểm cấp,
nhưng nếu sau đó người sử dụng vi phạm pháp luật đất đai, như:
-
Sử dụng sai mục đích;
-
Cho thuê, thế chấp trái phép;
-
Không thực hiện nghĩa vụ tài chính;
thì vẫn có thể bị thu hồi mà không được bồi thường.
Ngoài ra, nếu đất nằm trong quy hoạch đã công bố mà người dân vẫn xây mới công trình sau thời điểm đó, thì tài sản xây sau quy hoạch sẽ không được đền bù.
🏗️ Nguyên Tắc Xác Định Tài Sản Được Bồi Thường Khi Thu Hồi Đất
Theo Luật Đất đai 2024:
-
Chỉ tài sản hợp pháp, được hình thành trước thời điểm có thông báo thu hồi đất mới được xem xét bồi thường.
-
Công trình xây dựng trái phép, không phép hoặc sai phép sẽ không được đền bù.
-
Cơ quan chức năng phải xác định rõ thời điểm hình thành tài sản, nguồn gốc đất và thẩm quyền cấp phép xây dựng trước khi quyết định bồi thường.
🧭 Lưu Ý Để Bảo Vệ Quyền Lợi Khi Bị Thu Hồi Đất
✅ Kiểm tra quy hoạch sử dụng đất:
Nếu đất nằm trong quy hoạch, nên hạn chế xây dựng hoặc đầu tư thêm tài sản.
✅ Giữ hồ sơ pháp lý đầy đủ:
Sổ đỏ, hợp đồng thuê đất, biên lai nộp thuế, giấy phép xây dựng… là căn cứ quan trọng để được bồi thường.
✅ Tuân thủ đúng mục đích sử dụng đất:
Tránh sử dụng sai mục đích hoặc lấn chiếm, vì dễ mất quyền bồi thường.
✅ Tham khảo luật sư chuyên ngành đất đai:
Đặc biệt trong các trường hợp đất xen kẽ, đất nông nghiệp chuyển đổi hoặc có tài sản trên đất lấn chiếm.
🧩 Kết Luận
Hiểu rõ các trường hợp thu hồi đất không được bồi thường theo Luật Đất đai 2024 là cách tốt nhất để người dân bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Không phải lúc nào “có sổ đỏ là được bồi thường”, nhưng nếu sử dụng đất đúng quy định, lưu giữ giấy tờ hợp lệ, người dân vẫn có thể nhận hỗ trợ hoặc bồi thường thỏa đáng.
📞 Liên hệ tư vấn pháp lý & đầu tư bất động sản:
Việt Anh Land – Chuyên Gia BĐS & Quy Hoạch Khu Công Nghiệp Miền Bắc
🌐 Website: vietanhland.vn
📱 Hotline: 0835 490 555
💬 Tư vấn quy hoạch, phong thủy, pháp lý dự án – miễn phí 100%.
